Wat is stippelmot / spinselmot?
Stippelmotten en spinselmotten zijn twee benamingen voor dezelfde motsoort.
Stippelmotten zijn kleine nachtvlinders van 1 Ã 2 cm groot. Kenmerkend zijn de witte voorvleugels met daarop zwarte stippen. Naargelang de soort verschilt het patroon op hun vleugels lichtjes.
Ze kunnen enorm grote spinselnesten maken waardoor een boom als het ware wordt ingepakt. Daarom worden ze ook spinselmotten genoemd. Met deze spinselwebben beschermen de rupsen zich tegen hun natuurlijke vijanden.
Er bestaan verschillende soorten stippelmotten die naargelang de soort, op verschillende planten hun eitjes afleggen.
Levenscyclus van de stippelmot
De levenscyclus varieert lichtjes naargelang de soorten stippelmotten. Voor de meest algemene soorten zoals de appelstippelmot, meidoorn- en kardinaalsstippelmot geldt de beschreven cyclus.
De spinselmotten vliegen in juni en juli. Ze worden tijdens de eiafleg soms met honderden waargenomen op de stam van een boom. De vlinders leggen hun eitjes af in schorsspleten van waardplanten. De rupsjes komen nog voor de winter uit de eitjes maar blijven als inactieve larven in het eiomhulsel of onder een spinseltje.
Vanaf eind april-begin mei komen de rupsen te voorschijn. De rupsen zijn geel van kleur met zwarte stippen en een zwarte kop. Rupsen worden minimum 1 cm groot. Mei en juni worden de bomen en struiken door de rupsen kaal gevreten.
De rupsen verpoppen op de kaalgevreten boom of aan de voet van de boom in een sterk spinselnest. Enkele weken later verschijnen de vlinders. Er is één generatie per jaar.
Wanneer een plant eenmaal is aangetast, is de kans groot dat de aantasting in de daaropvolgende jaren terugkeert. Jaarlijkse controle van aangetaste planten is daarom belangrijk om verdere verspreiding te beperken.
Wat eten de rupsen van stippelmot?
Vanaf april tot in juni eten de rupsen van de stippelmotten bladmoes van bladeren wat tot kale takken kan leiden. Tegelijkertijd scheiden ze een soort spinsel uit wat ervoor zorgt dat de takken worden ingepakt in een web.
Welke planten zijn gevoelig aan stippelmot?
Er bestaan meerdere soorten stippelmotten (Yponomeuta-soorten), en elke soort heeft zijn eigen voorkeur voor bepaalde waardplanten.
Zo worden onder andere meidoorn, kardinaalsmuts, wilg, appel en inheemse vogelkers vaak aangetast – afhankelijk van de specifieke spinselmotsoort. De inheemse kardinaalsmuts wordt zelfs door drie soorten stippelmot gegeten met name de kardinaalsmutsstippelmot, de waasjes- en de grootvlekstippelmot.
Vooral appelbomen - soms ook peren - worden in particuliere tuinen vaak getroffen. De meidoorn- en vogelkersstippelmot komt ook op kers voor of sleedoorn.
In de natuur kunnen wilgen veranderen in reusachtige spoken dankzij de wilgenstippelmot en wordt de laatste 20 jaren vooral de inheemse vogelkers door de vogelkersstippelmot getroffen.
De meeste rupsen komen uit hun overwintering vanaf eind april -begin mei. De wilgenstippelmot en sedumstippelmot komen later te voorschijn.
Is spinselmot gevaarlijk?
Spinselmot in de natuurDe rupsen zijn niet gevaarlijk voor de mens. Ze vormen geen brandharen zoals bij eikenprocessierupsen. Spinselmot en eikenprocessierups wordt vaak met elkaar verward. Meer weten over eikenprocessierups? Eikenprocessierups komt enkel voor in eikenbomen terwijl de stippelmot in veel verschillende bomen en struiken kan huizen.
Kan spinselmot kwaad voor de boom? In het algemeen wordt gesteld dat stippelmot geen kwaad kan. De rupsen gaan zich niet verspreiden naar andere planten of bomen.
Meestal zal de aangetaste boom of struik zichzelf herstellen en nieuwe blaadjes aanmaken. Als de rupsen volgroeid zijn, stoppen ze met eten om te verpoppen. De vlinders vliegen uit en de boom kan recupereren.
Een zware invasie van de appelstippelmot kan er voor zorgen dat de appeloogst mislukt.
Stippelmot bestrijden
Bestrijd de spinselmot niet met chemische middelen. Het heeft geen zin en je ontregelt daarmee het natuurlijk evenwicht dat ontstaat tussen de rupsen en hun predatoren.
Natuurlijke vijanden van de stippelmot rupsen
Van nature zijn er sluipwespen die eitjes leggen in de rupsen van de stippelmot waardoor de rupsen afsterven en zich nieuwe sluipwespen in het dode lichaam ontwikkelen. Deze sluipwespen zijn niet gecommercialiseerd. Wil je van nature sluipwespen aantrekken? Via deze link vind je alle info over sluipwespen.
Anderzijds zijn koolmezen en pimpelmezen verzot op de rupsen van spinselmot en voeden er hun jongen mee. Ook oorwormen hebben rupsen op hun menu staan.
Hulpmiddelen tegen de stippelmot
Hang nestkastjes van koolmees en pimpelmees in de buurt van gevoelige struiken of bomen. Je zal volgend jaar natuurlijke helpers hebben!
Oorwormen kan je lokken met oorwormhuisjes te maken en deze in de gevoelige bomen op te hangen. Lees hier meer over oorwormen.
Merk je snel de eerste spinselnesten op, dan kan je deze samen met de rupsen weg knippen. Is de aantasting verspreid over de hele boom heeft dit nog weinig zin.
Carpo-care, aaltjes tegen spinselmot rupsen
Carpo-care bevat aaltjes die rupsen in een jong stadium afdoden. De aaltjes moeten bij valavond over de bladeren worden verneveld en de rupsen moeten hierbij worden geraakt. Het is dus een contactmiddel.
Opgelet: de aaltjes werken enkel op jonge rupsen. Later in het seizoen zijn de rupsen te groot en hebben ze spinselnesten gemaakt waardoor ze niet meer door de aaltjes kunnen afgedood worden.
Spinselmot is geen spint in de boom!
Mensen verwarren spintmijten wel eens met spinselmot. Beiden maken immers spinrag!
Bij spinselmot zie je de rupsen in de boom zitten, meestal beschermd in het spinsel. De boom wordt kaalgevreten. Dit in tegenstelling tot spintmijten die de bladeren niet gaat opeten.
Spint zijn miniscuul kleine mijtjes die aan de onderkant van de bladeren plantensappen zuigen. De bladeren verkleuren vaal en met gele spikkels. Sommige spintmijten vormen spinsel tussen de bladeren om zich zo van blad naar blad te verplaatsen. Dit is echter niet bij alle spintmijten het geval.