Wat is appelbloedluis?
Appelbloedluis, de naam doet het al vermoeden, komt voornamelijk op appelbomen voor. Wanneer je per ongeluk een appelbloedluis platdrukt, komt er een bloedrood sap vrij en dat verklaart het tweede deel van de naam.
Deze minuscule, bruinpaarse luis van slechts een paar millimeter valt meestal niet op. Wat je wel meteen ziet, is een witte, wollige massa op de takken en twijgen van fruitbomen. De luizen scheiden zelf deze wollige was af. Mensen denken daardoor vaak dat ze wolluis op appelboom hebben maar het is appelbloedluis.
Onder de zachte wasdraden vormen ze grote bladluiskolonies, veilig voor vijanden en insecticiden.
Wat doet appelbloedluis?
De luizen zuigen sappen uit de scheuten en twijgen waardoor de sapstroom verstoord wordt en de plant verzwakt. De appelbloedluis injecteert bovendien giftige stoffen in de boom. Hierdoor ontstaan er galvormige vergroeiingen in de bast. De gallen kunnen scheuren en geven woongelegenheid aan nieuwe bloedluizen.
Bovendien is de kans reëel dat via dergelijke wonden vruchtboomkanker ontstaat. Bij ernstige aantasting kan appelbloedluis leiden tot afsterving van aangetaste delen.
Waar komt appelbloedluis voor?
Deze ziekte op appelboom komt vooral op plekken voor die in de schaduw liggen en daardoor langer vochtig blijven. Je vindt ze vaak rond wonden die zijn ontstaan in het hout, in takoksels, jonge scheuten of houtspleten. Vochtig weer zorgt trouwens voor een toename van appelbloedluizen.
Appelbloedluis bestrijden
Bij beperkte aantasting kan je de luizen met een doek gedompeld in alcohol wegwrijven. Op plaatsen waar je moeilijk bij kan zoals in takoksels, kan je lijnzaadolie of koolzaadolie spuiten waardoor de luizen stikken.
Appelbloedluis chemisch bestrijden heeft weinig zin gezien de luizen goed beschermd zijn door de wollige was rondom hen. Om dezelfde reden werkt appelbloedluis bestrijden met groene zeep ook niet.
Appelbloedluis biologisch bestrijden
In een natuurlijke boomgaard zijn er veel natuurlijke vijanden om de appelbloedluis aan te pakken. Even de belangrijkste natuurlijke vijanden van appelbloedluis op een rijtje:
Gaasvlieg Chrysopa
Uit ervaring weten we dat larven van gaasvlieg appelbloedluis goed bestrijden. Gaasvlieg komt van nature voor in boomgaarden of je kan gaasvlieg kopen bij Rootsum. Gaasvlieglarven worden geleverd in boekweitschilfers en kunnen via bioboxen of koffiefilterzakjes verspreid in de boom worden uitgezet.
Hang voordien een boomlijmband rond de stam van de getroffen bomen om te vermijden dat mieren in de bomen kruipen. Mieren beschermen immers de luizen en gaan de larven van Chrysopa lastig vallen.
Heb je jaar na jaar last van appelbloedluis, dan is het zinvol om de gaasvlieglarven vroeg in het voorjaar uit te zetten. Dit kan vanaf 12°C buitentemperatuur. Door vroegtijdig in te grijpen, kunnen later in het seizoen de oorwormen en sluipwespen de populatie appelbloedluis van nature onder controle houden.
Oorwormen
Van nature is de oorworm een goede predator van de appelbloedluis. De oorworm eet zowel de larven als de volwassen appelbloedluis.
Oorwormen leggen hun eitjes in de grond en blijven daar tot ze het derde larvestadium bereikt hebben. Pas eind mei-begin juni leven ze bovengronds.
Hang zeker oorwormhuisjes in je fruitbomen zodat ze een veilig zomerverblijf hebben. Je kan die heel eenvoudig zelf maken met een kartonnen bekertje waarin je gegolfd karton oprolt en het geheel vastmaakt met een ijzerdraadje.
Zweefvliegen
Volwassen zweefvliegen lijken op wespen maar steken niet. Je herkent ze doordat ze op één plaats in de lucht kunnen blijven zweven. Eitjes van de zweefvliegen worden in luizen kolonies afgelegd. Hun larven voeden zich ook met appelbloedluis.
Aphelinus mali
De sluipwesp Aphelinus mali komt van nature voor in boomgaarden en parasiteert de appelbloedluis. Parasiteren betekent dat de sluipwesp een eitje legt in de luis waardoor de luis dood gaat.
De sluipwesp legt 1 eitje per appelbloedluis. Het eitje komt uit en de larve eet de bloedluis van binnenuit leeg. Geparasiteerde bloedluizen herken je als zwarte mummies.
De volwassen sluipwesp is bruin-zwart van kleur en ongeveer 2 mm groot. Aphelinus mali is vanaf begin mei actief in boomgaarden.
Viervleklieveheersbeestje
Dit lieveheersbeestje is 5 mm groot en is volledig zwart met rode vlekken. De twee voorste vlekken zijn niervormig. Het lieveheersbeestje voedt zich met veel soorten blad- en schildluizen waaronder ook appelbloedluis. Dit lieveheersbeestje kan van nature voorkomen alhoewel het niet courant is.
Welke appelsoorten zijn er gevoelig aan appelbloedluis?
Niet alle appelsoorten zijn even gevoelig. Boskoop, Cox en ijzerappel zijn heel gevoelig aan appelbloedluis. Sterappel, Keuleman, Transparente de Croncels zijn daarentegen goed resistent.
Naast appel kan ook kweepeer en peer aangetast worden. Ook sierplanten zoals Japanse sierkers, vuurdoorn, meidoorn, lijsterbes en Cotoneaster (dwergmispel) kunnen worden getroffen.
Heb je last van appelbloedluis, controleer dan goed alle waardplanten van appelbloedluis die in je omgeving staan.
Wat preventief doen tegen appelbloedluis?
- Als je fruitbomen aanplant, kies dan minder gevoelige variëteiten. Zo werk je preventief!
- Let op met teveel stikstof bemesting.
- Werk snoei- en kankerwonden goed bij met een wondafdekmiddel.
- Sterkte scheutgroei is een risicofactor voor appelbloedluis. Verwijder waterloten. In de herfst kunnen de waterloten aangetast worden wat de pluk bemoeilijkt.
- Zorg voor biodiversiteit in je tuin zodat je de natuurlijke bestrijders van appelbloedluis aantrekt.
Inspiratie nodig voor een biodiverse tuin te creëren. Schrijf je in voor onze microlearnings en ontvang gedurende een jaar gratis tips voor meer biodiversiteit in functie van je tuingenre.
Levenscyclus van appelbloedluis
Appelbloedluis overwintert vanaf half november en half februari. Overwintering gebeurt in scheuren en spleten onder de schors of op de wortels van de appelbomen. De larven zijn grijs tot roodbruin van kleur.
Vanaf februari-maart, bij temperaturen van 4 à 5°C worden de larven terug actief. Dit is te zien aan de wasafscheiding die de jonge larven beginnen te produceren. De larven worden ongevleugelde vrouwtjes die migreren naar de takken van de appelbomen.
Gemiddeld heb je 8 tot 12 generaties per seizoen. Op het einde van het seizoen (oktober-november) ontstaan - zoals bij de meeste bladluissoorten- gevleugelde luizen die zich kunnen verspreiden naar andere bomen.
In strenge winters overleven enkel de jonge larven van de appelbloedluis maar in zachte winters overwinteren ook de volwassen luizen.