Top 10 redenen voor het planten van kruiden

Kruiden zijn geweldig!

De zeep waarmee je vanochtend douchte, bevatte lavendel. De wollen trui die je draagt, is mogelijk gekleurd met kruiden. Sommige experts zeggen dat meer dan 25 procent van de geneesmiddelen die momenteel op de markt zijn plantenextracten bevatten. Vanavond, als je gaat eten, zullen je wortels opgewerkt worden door dragon en kunnen je aardappelen versierd zijn met rozemarijn. Kruiden ruiken en proeven geweldig en zorgen ervoor dat wij ons beter voelen.

Benieuwd hoe kruiden ons beter doen voelen?

Planten produceren in het algemeen chemische verbindingen als onderdeel van hun normale metabolische activiteiten. Deze verbindingen kunnen worden onderverdeeld in primaire metabolieten - zoals suikers en vetten - en secundaire metabolieten, die vooral in kruiden worden aangetroffen. Deze secundaire metabolieten beschermen kruiden tegen insecten en ziekten en hebben in bepaalde opzichten geneeskrachtige eigenschappen voor mensen. Kruidengeneeskunde is een vak apart!

Dus wat is een kruid eigenlijk?

Het is een groene plant waarvan de bladeren en bloemen geuren. Er zijn eenjarige, meerjarige en overblijvende kruiden. Ook onkruid is kruid en vele onkruiden zijn eetbaar!

Voor de duidelijkheid, er is een verschil tussen kruiden en specerijen. Kruiden zijn meestal verse of gedroogde bladeren, terwijl specerijen de zaden, wortels, vruchten, bloemen of schors zijn. Specerijen komen meestal uit subtropische en tropische gebieden terwijl de kruiden meestal uit Europa komen waar een gematigd klimaat heerst. Kruiden hebben de neiging om een mildere smaak te hebben, terwijl specerijen doorgaans sterker en doordringender van smaak zijn.

Voorbeelden van specerijen: gember (wortel), kaneel (bast), koriander (vrucht), mosterd (zaad), saffraan (meelddraden) …

Top tien redenen voor het planten van kruiden

Kruiden zijn gemakkelijk te kweken en onderhoudsarm.
Verse kruiden die je hebt gekweekt, zijn smaakvoller dan de gedroogde kruiden die je in de supermarkt kunt kopen.
Er is een groot aantal interessante en smaakvolle variëteiten om uit te kiezen.
De meeste kruiden zijn meerjarig en kunnen ook in de winter buiten blijven staan.
Kruiden voegen kleur, geur en schoonheid toe aan het landschap.
Ze hebben weinig ruimte nodig! Iedereen heeft wel een plekje om enkele kruiden te kweken.
Kruiden kunnen je gezondheid verbeteren en je kan er etherische oliën van maken.
Ze zijn de final touch van een gezonde maaltijd.
Geplant in potten zijn ze een aantrekkelijke en aromatische toevoeging aan balkons, terrassen en vensterbanken.
Kruiden trekken nuttige insecten, bijen en hommels aan.

Iedereen kent ze wel, de brandnetels en kattenstaarten! Ze worden als lastig onkruid beschouwd maar je kan het ook positief bekijken. Want van deze planten kan je kruidenaftreksels maken en daardoor worden ze nuttig in moestuin en siertuin. Brandnetelsoep is trouwens ook lekker!

Van oudsher worden kruiden gebruikt in de tuin. De basis voor onze Europese kruidentuinen werd gelegd door de Grieken en de Romeinen. Kruiden werden en kunnen nog altijd op twee verschillende manieren worden gebruikt:

Je plant verse kruiden en wilde bloemen in de juiste combinatie met groenten in de tuin, dit is niet alleen kleurrijk maar eveneens nuttig. Dit geeft een gunstig effect op de groei van de groenten en biedt een preventieve bescherming tegen schadelijke insecten. Sterk geurende kruiden of bloemen kunnen bepaalde insecten op afstand houden. Zo zou Hysop in de buurt van kolen geplant, het koolvliegje en slakken op afstand houden. Bonenkruid in de omgeving van bonen planten zou bonenluis vermijden.
Of je gebruikt verse kruiden of gedroogde kruiden om een kruidenaftreksel of kruidengier te maken.

We beperken ons in deze context tot de tweede toepassing namelijk kruidenaftreksels en kruidengieren

Kruidenaftreksel of gier?

Eerst en vooral moet ik je erop wijzen dat er een groot verschil is tussen een kruidenaftreksel en een kruidengier. Uit ervaring weet ik dat veel mensen dit verschil niet kennen. Verkeerd gebruik leidt echter tot averechtse effecten.

Kruidenaftreksel: Ingeval van een kruidenaftreksel laat men de kruiden max 24 u in koud water trekken of even in warm water koken om het dan te gebruiken als afweermechanisme tegen ziekten en plagen. Zo wordt brandnetelaftreksel aangeraden om bladluizen te weren.

Gier: Ingeval van gier laat men de kruiden veel langer staan (gemiddeld 10 dagen) zodat ze rotten waardoor een gisting optreedt en gier ontstaat. Dan ontstaat een meststof die in verdunde vorm als dusdanig kan gebruikt worden.

Brandnetelgier is een meststof die de planten versterkt omdat het veel stikstof en mineralen bevat. Wil je kant en klaar brandnetelgier kopen?

Tip: Als je kruidenaftreksels wil maken, moet je opletten dat je geen aftreksels maakt van giftige planten zoals nieskruid (Helleborussoorten), tabak (Nicotiana tabacum), vingerhoedskruid (Digitalis purpurea), Absint-alsem (Aremisia absinthium) en boerewormkuid (Tanacetum vulgare).

Effectiviteit van kruidenaftreksels?

Wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van deze middelen is weinig of niet gedaan. Hoe elk middel precies werkt, weet men ook niet maar men heeft er wel een idee van. De werking zou gelinkt kunnen worden aan stoffen die in de kruiden en bloemen aanwezig zijn en de insecten afstoten of soms doden.

Sommige middelen bevatten veel sporenelementen of plantenhormonen die de celwanden versterken waardoor ze als schimmelwerend worden beschouwd. In het kader van schimmelwering wordt het beste resultaat verwacht als je ze regelmatig en preventief spuit. De behandeling moet wekelijks of tweewekelijks herhaald worden, afhankelijk van de gevoeligheid van de planten en de weersomstandigheden. Vochtige, warme lucht bevordert immers de schimmelontwikkeling en ook de toename van bladluizen. Wanneer de schimmel volop toeslaat, heeft het geen zin meer om een kruidenaftreksel te gebruiken.

Brandnetel (Urtica dioica)

Bij brandnetel denkt men dat mierenzuur het werkzame bestanddeel is. Dit mierenzuur is verantwoordelijk voor het branderig gevoel dat je voelt als je brandnetels aanraakt. Brandnetelaftreksel is een bekend middel tegen bladluizen. Het is noodzakelijk om de luizen te raken om resultaat te hebben. De luizen zitten vaak aan de onderkant van het blad dus het is nodig om ook de onderkant van het blad goed nat te zetten. Tegen andere insecten werkt brandnetel niet.

Brandnetelgier is een bladversterkende meststof die ijzer en stikstof bevat. Brandnetelgier gebruik je dus niet om insecten te weren maar als meststof.

Recept brandnetelaftreksel:

Gebruik 1 kg brandnetel, vers of 150 g gedroogd, en meng dit met 10 l water; uiteraard kan je ook kleinere hoeveelheden aanmaken in de verhouding 1/10.
Laat maximum 24 u trekken.
Zeef de oplossing met behulp van een keukenhanddoek of linnen doek.
Het aftreksel kan verdund of geconcentreerd gebruikt worden.
Een beetje suiker of een beetje afwasproduct kan als uitvloeier (hechter) gebruikt worden: daardoor blijft de oplossing zich beter hechten op de bladeren.
Spuiten in een beginstadium van de aantasting over de aangetaste planten.

Recept brandnetelgier:

Gebruik 1 kg brandnetel, vers of 150 g gedroogd en meng dit met 10 l water.
Laat dit mengsel 5 tot 10 dagen staan onder regelmatig roeren. Dagelijks roeren is noodzakelijk om zuurstof in het geheel te brengen en zo de ontbinding te versnellen.
Je kan lavameel toevoegen om de geur te beperken.
Afzeven met behulp van een linnen doek en de gezeefde oplossing in flessen doen.
Verdunnen in de verhouding van 1 deel concentraat op 9 delen water.
Op de grond gieten als meststof, niet op de planten en niet bij volle zon om verbranding te vermijden. Dit is een snel opneembare meststof dus nooit onverdund aan de planten geven, dat zou voor verbranding zorgen.

Heermoes (Equisetum arvense)

Heermoes of akkerpaardestaart, wordt in de volksmond ook vaak paardestaat of kattestaart genoemd en is één van de meest gevreesde onkruiden omdat ze met niets uit te roeien zijn. Hun wortels gaan meters diep in de grond.

Heermoes bevat veel kiezelzuur en de silicium in het kiezelzuur versterkt de celwanden van de planten.

Heermoesaftreksel is het meest gekende plantenaftreksel tegen allerlei schimmelziekten. Het zou ook de weerstand van de plant tegen bladluizen en mijten vergroten. De algemene regel blijft dat je dit preventief moet gebruiken en regelmatig moet toepassen om effect te bekomen. De toepassing gebeurt best ’s morgens bij zonnig weer, zowel de grond als de planten mogen bespoten worden.