De neushoornkever is een bijzondere verschijning in onze streken. Met zijn stevige lichaam en karakteristieke hoorn is het een opvallende en nuttige bewoner van de tuin.
Onschadelijke engerlingen!
De engerlingen van de neushoornkever zijn volledig onschadelijk. In tegenstelling tot de larven van sommige andere kevers, zoals meikevers, vreten ze geen gras- of plantwortels aan.
Ze leven van rottend hout en plantaardig materiaal en dragen zo bij aan het natuurlijk afbraakproces in de bodem.
Een indrukwekkende kever
De neushoornkever behoort tot de familie van de bladsprietkevers, samen met onder andere de rozenkever, juni-, juli- en meikever.
Met een lengte tot wel vier centimeter is het de grootste kever die in België en Nederland voorkomt.
Binnen zijn familie is hij een echte uitzondering: de meeste reuzenkevers leven in tropische gebieden.
Leefwijze en voortplanting
De neushoornkever weet zich bij ons goed te handhaven dankzij zijn slimme keuze van broedplaatsen. Hij legt zijn eitjes graag in composthopen van tuinafval of in houtsnipperhopen.
De warmte die ontstaat door de broei in deze hopen zorgt voor een gunstige temperatuur, waardoor de larven zich sneller kunnen ontwikkelen en zelfs tijdens de winter actief blijven.
Meer kevers door meer tuiniers
Omdat steeds meer mensen tuinieren en zelf compost maken, komt de neushoornkever tegenwoordig vaker voor dan vroeger. Onze tuinen vormen een ideale leefomgeving voor deze indrukwekkende kever en zijn larven.
Leefgebied in Zuid- en Midden-Europa
In Midden- en Zuid-Europa komt de neushoornkever minder vaak in de buurt van mensen voor. Daar leeft hij vooral in de natuur, voornamelijk in oude eikenbossen.
Een favoriete broedplaats is het door witrot aangetaste eikenmolm – een zacht, vochtig hout waarin de larven zich uitstekend kunnen ontwikkelen
Hoe ziet de neushoornkever eruit?
Het meest kenmerkende aan de neushoornkever is de kromme hoorn die de mannetjes op hun kop dragen. Hieraan danken ze ook hun naam.
De mannetjes gebruiken deze hoorn om andere mannetjes op hun rug te werpen tijdens gevechten om een vrouwtje. Zo schakelen ze hun concurrenten uit voor de voortplanting.
De vrouwtjes hebben daarentegen slechts een kleine, nauwelijks zichtbare hoorn.
Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben een bruin tot zwart glanzend dekschild. De grootte varieert naargelang het geslacht en ligt tussen 2,4 en 4,2 centimeter.
De larven van de neushoornkever
De larven lijken sterk op de engerlingen van andere bladsprietkevers. Ze zijn C-vormig gekromd, hebben een bruine kop, drie paar poten en een donker achtereinde.
Langs de zijkant van het lichaam zie je kleine bruine stipjes – dit zijn de ademopeningen.
De larven kunnen uitgroeien tot wel 7 tot 12 centimeter groot en vervellen drie keer voordat ze zich verpoppen. De snelheid van hun ontwikkeling hangt sterk af van de temperatuur en de leefomstandigheden.
Dankzij de warmte in broeihopen kan de ontwikkeling van de larven al voltooid zijn binnen twee tot drie jaar.
Wanneer vliegen neushoornkevers?
Volwassen neushoornkevers vliegen vooral tijdens warme zomeravonden, vaak in zwermen op zoek naar een geschikte broedplaats.
Meestal bevinden die zich in de buurt van organische afvalhopen of composthopen.
De voortplantingsperiode loopt van eind juni tot augustus. Net als meikevers worden ze soms aangetrokken door kunstlicht, waardoor ze ’s avonds in de buurt van lampen of ramen te zien zijn.
Is de neushoornkever schadelijk?
De volwassen neushoornkever is volledig onschadelijk. Ze leven maar enkele weken en besteden die tijd enkel aan de voortplanting van hun soort.
Volwassen neushoornkevers eten niet meer. Tijdens hun larvestadium hebben ze voldoende energiereserves opgebouwd om hun korte volwassen leven te overbruggen.
Dat is een belangrijk verschil met andere bladsprietkevers, zoals de meikever of rozenkever, die zich voeden met de bladeren van loofbomen en sierplanten.
Ook de larven van de neushoornkever zien er indrukwekkend uit – groot en stevig – maar ze zijn eveneens onschadelijk.
Verschil tussen larven van neushoornkever en andere engerlingen soorten
 |
 |
Veel mensen denken bij het woord engerling meteen aan schadelijke larven die de wortels van gras of planten aanvreten. Dat klopt voor sommige soorten, maar niet voor allemaal.
De meest beruchte is de meikever, waarvan de larve tot zo’n 4 cm groot wordt en ernstige schade kan veroorzaken.
Daarnaast zijn er nog drie andere schadelijke soorten waarvan de larven het gazon of haagplanten kunnen aantasten:
- de rozenkever
- de Sallandkever
- en de junikever
Wil je meer weten over deze engerlingen soorten?
De nuttige larve van de neushoornkever
In tegenstelling tot deze schadelijke engerlingen leeft de larve van de neushoornkever niet van wortels of planten.
Ze verblijft in broeihopen of composthopen en eet daar enkel rottend plantenmateriaal.
Daardoor veroorzaakt ze geen schade aan tuinen, planten of grasvelden, integendeel, ze helpt zelfs mee aan het afbraakproces van organisch materiaal in de bodem.
Broeihoop aanleggen voor neushoornkevers
Wie een handje wil helpen om de neushoornkever te ondersteunen, kan een broeihoop aanleggen. Dat kan eenvoudig in de tuin, met wat tuinafval of houtsnippers. Let daarbij wel op enkele belangrijke punten.
Zorg voor voldoende warmte
Een broeihoop werkt alleen als hij voldoende warm wordt. De warmte ontstaat door de afbraak van organisch materiaal.
Wil je weten hoe je het beste een composthoop aanlegt? Dan is het goed om te starten met een mengsel van tuinafval, bladeren en houtsnippers dat goed kan ventileren maar toch vochtig blijft.
Gebruik het juiste materiaal
De groei van de larven verloopt het best in organisch materiaal dat al aan het schimmelen is.
Een hoge schimmelactiviteit zorgt namelijk voor meer verteerd voedsel, waardoor de larven sneller kunnen groeien.
Gebruik geen harshoudend naaldhout, zoals spar of den, want de larven van de neushoornkever verdragen dit niet.
Kies liever voor loofhout en bladresten van bomen en struiken.
Onderhoud van de broeihoop
Om de broei actief te houden, is het belangrijk om de hoop jaarlijks aan te vullen met vers materiaal.
Voeg elk jaar wat vers snoeiafval van loofhout en nieuwe houtsnippers toe. Zo blijft de afbraakreactie doorgaan en blijft de temperatuur voldoende hoog.
Een levendige broeihoop, het hele jaar door
Wanneer de hoop goed warm blijft en voldoende wordt onderhouden, kunnen alle levensstadia van de neushoornkever, van ei tot volwassen kever, het hele jaar door aanwezig zijn.
Zo draag je actief bij aan het behoud van deze indrukwekkende, maar volledig onschadelijke kever in onze natuur.
Laatste comment
Neushoornkever is niet de grootste kever in Nederland en België maar het Vliegend hert.
Door Wilma Peeters
Gepost op Jul 23, 2024 11:49