Een eeuw geleden ontdekte onderzoekers dat plantenwortels die geheel omgeven waren door schimmeldraden toch perfect gezond bleken. Op dat moment ontdekte men de mycorrhiza, wat letterlijk schimmelwortel betekent.
De mycorrhiza’s zijn wereldwijd te vinden op plaatsen waar planten en bomen groeien. Ze vormen een immense biomassa aan schimmeldraden in de grond.
Wat is mycorrhiza?
Mycorrhiza is een gunstige bodemschimmel die samenleeft met planten- en boomwortels. Een boom kan tien tot honderden verschillende mycorrhiza schimmels in zijn wortels huisvesten. Vanuit de plantenwortels groeien de mycorrhiza uit in de omliggende grond en ze verbinden met hun draden plantenwortels en bodemdeeltjes met elkaar tot een groot mycorrhiza netwerk, soms kilometerslang. Eén gram grond kan tot 50 meter aan mycorrhiza-draden bevatten!
Wisselwerking tussen plantenwortels en mycorrhiza?
Mycorrhiza-schimmels verbinden planten en bomen van verschillende soorten met elkaar. Dit is cruciaal voor hun voortbestaan. Hoe meer planten en bomen ze met elkaar verbinden, hoe groter de kans dat ze een geschikte partner vinden om mee samen te werken.
Tot 20 % van de suikers die de boom aanmaakt via fotosynthese, wordt aan de schimmels gegeven.
In ruil daarvoor geven de schimmels voedingsstoffen uit de bodem terug aan de planten. Mycorrhiza’s zijn levende organismen die met de bomen als het ware communiceren.
Krijgen de mycorrhiza’s meer suikers van de ene plant/boom dan van de andere, dan gaan ze ook meer voedingsstoffen aan die bepaalde plant/boom geven. Maar omgekeerd geldt ook dat de boom meer suikers aan die Mycorrhiza kan geven waarvan hij de meeste voedingsstoffen ontvangt. Het is dus een echte ondergrondse ruilhandel.
Het stikstofprobleem dat we momenteel ervaren, heeft een aanzienlijke impact op mycorrhiza-netwerken. Door de overmaat aan stikstof in de bodem hebben planten en bomen de mycorrhiza’s minder nodig voor hun voedingsstoffen. Dit leidt tot een afname en zelfs het verdwijnen van deze netwerken. Dit is echter schadelijk voor de planten en bomen, aangezien de schimmelnetwerken ook andere belangrijke functies vervullen die hierdoor wegvallen.
Wat doen mycorrhiza’s met onze planten?
Deze goede schimmels onderdrukken ziekteverwekkende schimmels in de bodem maar ze verbeteren vooral de vruchtbaarheid van de bodem.
Mycorrhiza transporteren water, voedingsstoffen en sporenelementen uit de bodem naar de plant en de plant geeft hiervoor in ruil suikers aan de schimmel. Mycorrhiza zorgen ervoor dat voedingsstoffen en water beter kunnen worden opgenomen door de planten. Ze zijn als het ware een levende interface tussen plantenwortels en bodem. Plantenwortels en mycorrhiza ondersteunen elkaar in hun wederzijdse groei.
Maar mycorrhiza doen meer. Ze bevorderen de ontwikkeling van bacteriën (actinomyceten) die een rol spelen bij de afbraak van organisch materiaal, voornamelijk het houtachtig materiaal zoals cellulose, lignine en chitine. Rond een wortel met mycorrhiza zijn vijf keer meer bacteriën en actinomyceten te vinden dan rond een wortel zonder mycorrhiza. De bacteriën dragen bij aan de vorming van stabiele humus wat vervolgens leidt tot een betere bodemstructuur en betere waterhuishouding. Bovendien spelen ze een belangrijke rol bij de omzetting van stikstof uit de lucht in nitraten.
Sommige soorten van deze bacteriën scheiden antibiotica uit waardoor bepaalde ziekteverwekkende bodemschimmels worden onderdrukt en de bodem gezonder blijft.
De voordelen van mycorrhiza op een rijtje
- Betere bodemstructuur: de schimmeldraden omwikkelen bodemdeeltjes en scheiden klevende stoffen af. Zo ontstaan stabiele bodemkruimels met kleine en grote poriën, die lucht, water, mineralen en sporenelementen vasthouden. Bij hevige regenval wordt zo het wegvloeien en het dichtslibben van de grond voorkomen. Meer weten over bodemstructuur?
- Minder waterbehoefte: met mycorrhiza hebben planten duidelijk minder last van droogte. Uit onderzoek met gras blijkt dat gras mét mycorrhiza zich veel sneller herstelt na de droogteperiode en drie keer meer bladmassa oplevert dan het gras zonder mycorrhiza.
- Minder uitval door schimmelziekten: De aanwezigheid van mycorrhiza weert slechte schimmels van de plantenwortel. Ook maken planten met mycorrhiza meer afweerstoffen aan tegen schimmels.
- Minder of geen bemesting nodig: het schimmelnetwerk vergroot de opnamecapaciteit van plantenwortels en tegelijkertijd zorgt een goede bodemstructuur dat meststoffen beter worden vastgehouden.
Mycorrhiza kopen?
Mensen willen altijd het beste bij het aanplanten van bomen, fruitbomen of sierplanten. Het idee om daarom mycorrhiza korrels te kopen om mee in het plantgat te strooien, lijkt niet zo gek. Maar wat de meeste mensen over het hoofd zien, is dat mycorrhiza’s zich enkel kunnen vestigen in de bodem als er voldoende organische stof en bodemleven in de grond aanwezig is.
Mycorrhiza kopen heeft geen zin
Mycorrhiza korrels gebruiken als je bodem slecht van structuur is en te weinig humus bevat heeft helemaal geen zin.
Mycorrhiza kopen heeft enkel zin als je een gezonde bodem hebt waar voldoende bodemleven en schimmels van nature aanwezig zijn. En daar komt de aap uit de mouw! In feite is het dan niet meer nodig om mycorrhiza toe te voegen want je bodem zal van nature die juiste bedding geven aan de aangeplante planten en bomen.
Verwaarden om mycorrhiza te kweken
Er zijn nog een aantal belangrijke vereisten om mycorrhiza een goede voedingsbodem te geven:
- Geen chemische of organische meststofkorrels strooien. Dit verzuurt de bodem en verhoogt de stikstofwaarde in de grond waardoor mycorrhiza zich niet in stand kunnen houden. Enkel organische materialen op de grond aanbrengen als mulch.
- Geen chemische middelen spuiten, ook dit werkt verzurend.
- Niet meer spitten of frezen maar enkel woelvorken in de moestuin waar nodig. Door te spitten en/of te frezen verstoor je het bodemleven.
- De grond zo weinig mogelijk betreden, zeker niet als de bodem te nat is of het gevroren heeft.
Meer weten over hoe een gezonde bodem opbouwen?
