De bodem verbeteren in je tuin is het eerste wat we moeten doen. De bodem van de tuin is immers de basis voor sterke planten en meer biodiversiteit. We zijn gewoon om onze planten voeding te geven maar in feite moeten we onze bodem voeden. Een humusrijke grond zorgt voor gezonde, sterke planten.
Wat is humusrijke grond?
Humusrijke grond is tuingrond die veel organisch materiaal bevat, zoals verteerde bladeren, plantenresten, compost en ander organisch afval. Humus verbetert de structuur van de bodem. Water en voedingsstoffen worden daardoor beter vastgehouden waardoor de planten beter groeien.
We kunnen met heel eenvoudige, natuurlijke maatregelen onze tuingrond verbeteren. De 7 belangrijkste maatregelen op een rij.
1. Bedek je tuinbodem met mulch
Net zoals in de natuur, bedek je je bodem voortdurend met organisch materiaal. Kale grond wordt arme, dode grond. Arme grond verbeter je door het jaar rond te mulchen.
Welk mulch gebruiken?
Je kan met van alles mulchen: oogstresten, gemaaid gras, droge bladeren, gehakseld snoeihout, compost, wormenaarde.
Idealiter herbruik je alles wat uit je tuin komt. Zo recycleer je je afval en geef je de voedingsstoffen uit de planten aan je bodem terug. Zo ga je de bodem verbeteren op de meest natuurlijke manier.
Wat doet mulchen?
Door de grond te bedekken met mulch, wordt het bodemleven gestimuleerd. Bodemdiertjes en nuttige bodem schimmels gaan het mulch aan de oppervlakte composteren. Ze verwerken deze mulchlaag tot opneembare voedingsstoffen voor de planten en bouwen een humuslaag op.
Door te mulchen ga je dus automatisch bemesten en je bodem verbeteren. Zandgrond verbeteren, kleigrond waterdoorlatend maken, moestuin op kleigrond maken, grond luchtiger maken: het kan allemaal dankzij een rijk bodemleven. Grote en kleine bodemdiertjes werken hiervoor samen in het bodemvoedselweb.
2. Niet meer spitten of frezen, hooguit nog woelvorken
Wil je het bodemleven sparen, dan voer je zo weinig mogelijk grondbewerkingen uit.
Wat gebeurt er als we spitten en de grond omkeren?
Micro organismen die bovenin de grond leven, sterven dieper door gebrek aan zuurstof, en de micro organismen die dieper leven, sterven bovenaan door het felle zonlicht.
Na het spitten sterft dus het grootste deel van het bodemleven af en kost het hen veel energie en lange tijd om hun populatie weer op te bouwen. En dan is er een seizoen voorbij en gaan we terug spitten.
Waarom is woelvorken beter?
Door te woelvorken ga je de bodem uiteraard ook verstoren maar veel minder.
Schimmels en aerobe bacteriën blijven ter plaatse, je gaat de grond enkel verluchten. Micro- organismen gaan zich van deze ingreep veel sneller herstellen.
Bij ons kan je twee types woelvorken kopen: een ergonomische woelvork en een woelvork met verkruimelaar .
Nog een reden waarom we beter niet spitten
Door te spitten brengen we meer zuurstof in de grond. Meestal spitten we om mest of compost in de grond in te werken.
De combinatie van beiden, zuurstof en ingewerkte compost of mest zorgt voor een explosieve toename van bacteriën en micro-organismen in de bodem. Dit lijkt toch prima?!
Maar we spitten op het moment dat er nog geen planten groeien in de tuin dus de vrijgekomen voedingsstoffen kunnen niet worden opgenomen door de afwezige planten. In een bodem met slechte structuur zullen ze zelfs uitspoelen en verloren gaan.
Door te spitten krijgen we een over stimulatie in de bodem die maakt dat zelfs humus kan afgebroken worden als er onvoldoende organische stof ter beschikking staat van de massa micro-organismen. Op die manier kan onze bodem met de jaren verarmen in plaats van verrijken.
3. Grond verbeteren met compost en wormenaarde
Zelfgemaakte compost of wormenaarde zijn de beste bodemverbeteraars voor onze tuinbodem; rijk aan micro-organismen, mineralen en sporenelementen.
Wormen mest kan je aankopen of zelf maken met een wormenhotel en compostwormen.
Meer lezen over composteren.
Meer lezen over wormenmest.
4. Grond vruchtbaar maken met dierlijke meststoffen
In de moestuin kan je de grond verbeteren met paardenmest, kippenmest of mest van schapen, geiten of konijnen. Verse paardenmest of kippenmest is te rijk aan stikstof en gebruik je best niet meteen op de moestuin. Het is beter om dierlijke mest eerst te composteren in een aparte hoop of gemengd in de composthoop. Op deze manier kan het later als mulch gebruikt worden.
5. Lavameel en kalk
Lavameel en kalkmeststof verhogen de zuurtegraad van de bodem waardoor het bodemleven explosief kan ontwikkelen. Het beste is om de zuurtegraad van je bodem neutraal te houden (is een verschillende waarde naargelang het bodemtype), zo vermijd je dat de organische stof in je grond te snel wordt afgebroken.
Meer weten over het belang van een goede zuurtegraad?
6. Groenbemester zaaien verbetert de bodem
Een andere grond verbetering is een groenbemester zaaien in de moestuin. Een groenbemester zorgt ervoor dat de grond bedekt blijft in de late herfst en produceert ondertussen veel organisch materiaal dat nadien terug in de bodem terecht komt.
Japanse haver is in dit opzicht de beste groenbemester. Deze groenbemester maakt veel bladmassa en bevriest bovendien bij voldoende vorst, wat het werk nadien vereenvoudigd. Na de winter kan je de restanten gewoon laten liggen of bij elkaar harken en op de composthoop doen.
7. Zelf bokashi maken
Bokashi maken lijkt op composteren maar is toch een verhaal apart.
Bokashi maak je door bij organisch afval bokashistarter te doen waardoor het organisch afval gaat fermenteren.
Dit gebeurt in afgesloten containers of een wachthoop die afgesloten wordt van de lucht. Na fermentatie kan de bokashi verwerkt worden in de komposthoop of rechtstreeks in de grond worden aangebracht.
De effectieve micro-organismen in de bokashi zorgen voor de productie van enzymen, organische zuren, vitaminen en anti-oxidanten. Met bokashi kan je het bodemleven explosief verbeteren.
Meer lezen over Bokashi maken
Ook interessant om te lezen: