Vijf jaar geleden legde ik mijn eigen biologische zwemvijver aan. Vandaag, jaren later, kan ik met overtuiging zeggen: het was een van de beste keuzes die ik voor onze tuin maakte.
Niet alleen omwille van het eindresultaat – een prachtig stukje natuur waar we dagelijks van genieten – maar ook dankzij de natuurlijke producten die ik sindsdien gebruik om het water helder, gezond én volledig gifvrij te houden. In deze blog neem ik je mee in mijn ervaringen en geef ik je praktische tips over het onderhoud van een natuurlijke zwemvijver anno nu. Zwemmen in zuiver, levend water is echt een verademing!
Waarom kiezen voor een zwemvijver?
Door de steeds warmere zomers kiezen steeds meer mensen voor een ecologische zwemvijver in plaats van een klassiek zwembad. Waar traditionele zwembaden afhankelijk zijn van chloor en chemicaliën, blijft het water in een zwemvijver helder dankzij natuurlijke filtering en gezonde vijverbacteriën. Je zwemt dus letterlijk in puur natuurwater, zonder agressieve middelen.
Bovendien is een zwemvijver een enorme meerwaarde voor de biodiversiteit in je tuin. Denk aan vogels, libellen, egeltjes en nuttige insecten – allemaal voelen ze zich thuis in de buurt van zo'n levendig watermilieu.
Een zwemvijver bouwen: mijn aanpak
Hoewel een zwemvijver er vandaag vaak uitziet als een strak zwembad, zit het verschil in de werking: een aparte planten- of filterzone zorgt voor natuurlijke zuivering van het water. Die zone is cruciaal en moet goed doordacht worden.
Alles begint met de graafwerken en het gieten van een stevige betonplaat als basis. Daarna kan je eventueel wandmetselwerken uitvoeren en vervolgens wordt de vijver bekleed met EPDM-folie om waterdichtheid te garanderen.
Vervolgens voorzie je een technische ruimte waarin de pomp en filterinstallatie worden ondergebracht. Ook verlichting is nog steeds een echte aanrader – het geeft je zwemvijver niet alleen extra sfeer, maar verhoogt ook de veiligheid. Tot slot mag de plantenfilterzone uiteraard niet ontbreken. Die wordt ingericht met zorgvuldig gekozen planten die zorgen voor de natuurlijke zuivering van het zwemwater.
De plantenfilter vormt het kloppende hart van elke natuurlijke zwemvijver. Dit deel van de vijver moet ruim genoeg zijn en neemt gemiddeld 20-25% van het totale vijvervolume in beslag.
Voor de opvulling van het filtergedeelte wordt meestal lavasteen gebruikt. Lavastenen zijn bijzonder poreus, wat ze ideaal maakt voor het huisvesten van de nuttige bacteriën die bijdragen aan een gezonde waterbalans.
Een energiezuinige, maar krachtige circulatiepomp zorgt ervoor dat het water voortdurend van de filterzone naar het zwemgedeelte stroomt – essentieel voor een natuurlijke, effectieve zuivering.
Tip: Gebruik voorgewassen lavastenen in de filterzone om overmatig slib en gruis te vermijden.
Bladeren en oppervlaktevuil
In de herfst dek ik de zwemvijver standaard af met een insectengaas. Dat maakt het verzamelen van bladeren kinderspel en voorkomt dat ze in het water terechtkomen.
Slibvorming tegengaan
Ondanks al je inspanningen ontstaat er na verloop van tijd slib. Ik gebruik hiervoor nu structureel Bokashi vijverballen: ze lossen langzaam op in de plantenfilter en breken slib op natuurlijke wijze af. Bovendien verbeteren ze de algemene waterkwaliteit.
Ook de zwemzone kan een paar bokashi vijverballen gebruiken in het late najaar. Een vijverstofzuiger blijft handig voor een jaarlijkse grote schoonmaak rond april/mei, maar is sinds ik met Bokashi vijverballen werk is dit een klusje van niets.
Algen: voorkomen en beheersen
Algen zijn een veelvoorkomende frustratie bij zwemvijverbezitters. Een belangrijke oorzaak is een teveel aan voedingsstoffen in het water – bijvoorbeeld afkomstig van vissen. Beperk daarom het aantal vissen in je vijver, want hun uitwerpselen vormen een voedingsbodem voor algen. Toch kunnen een paar visjes nuttig zijn: ze helpen larven van dansmuggen op te ruimen, vooral in de stilstaande hoekjes van de vijver waar deze insecten zich graag voortplanten tijdens het zwemseizoen.
Zwemvijvers worden vaak op een zonnige plek in de tuin aangelegd, wat logisch is om het water natuurlijk op te warmen. Maar zonlicht bevordert helaas ook algengroei, waardoor een goed evenwicht in de vijver des te belangrijker wordt.
Algen bestrijden in een natuurlijke zwemvijver
Algen concurreren met waterplanten om voedingsstoffen zoals nitraten – het eindproduct van ammoniak en nitrieten. De zuurstofplanten in de filterzone nemen de voedingsstoffen op, waardoor algen minder kans krijgen om te groeien.
Effectieve micro-organismen, zoals die in EM vijver en en EM Clean, helpen op natuurlijke wijze bij het onderdrukken van algen. Ze herstellen het biologisch evenwicht en zorgen tegelijk voor helder en gezond zwemwater.
Ik gebruikte jaren EM Clean (effectieve micro-organismen) in combinatie met EM Vijver. Dit houdt het water helder, voorkomt algenbloei én ondersteunt de bacteriële balans in het hele ecosysteem.
EM Clean vs. Microferm: wat kies je best?
De laatste 2 jaren schakelde ik over van EM Clean naar Microferm. Nadeel is dat het zwemwater gedurende een 2-tal dagen bruin kleurt, maar het gemak van de 20 L bidons Microferm is zowel economisch als praktisch interessanter. Makkelijk en goedkoper dus!
De werking van EM Clean en Microferm is vergelijkbaar; het verschil zit vooral in de kleur en de melassebasis (suikerriet vs. bieten).
Jaarlijkse dosering (per 10.000 liter zwemvijver):
- 10 liter Microferm (verdeeld over het seizoen)
- 0,5 liter EM Vijver (in één keer toevoegen)
Voor mijn vijver van 50.000 liter betekent dat jaarlijks 50 liter Microferm en 2,5 liter EM Vijver – perfect beheersbaar én effectief.
Pas beide producten samen toe rond maart-april voor effectieve start van het seizoen!
De (on)zin van UV-C lampen
UV-C lampen zenden ultraviolet licht uit dat zweefalgen gedeeltelijk afbreekt, maar jammer genoeg ook veel nuttige bacteriën en micro-organismen doodt. Het effect is dus niet selectief: zowel ‘goede’ als ‘slechte’ organismen worden uitgeschakeld.
Wil je het water in je zwemvijver écht op een natuurlijke en gezonde manier helder houden? Laat dan de UV-C lamp achterwege en kies voor een duurzame aanpak: voeg regelmatig effectieve micro-organismen en water zuiverende bacteriën toe. Zo ondersteun je het natuurlijke evenwicht in de vijver, zonder in te grijpen in het ecosysteem.
Onderhoud in de praktijk
Naast de waterbehandeling doe ik het volgende:
- Wekelijks bladeren verwijderen (vooral in de herfst)
- Maandelijks algen en vuil visueel controleren
- Seizoensgebonden snoei van de waterplanten
- Eventueel gebruik van een robotstofzuiger (zeker in het voorjaar)
Hoe proper je het houdt, bepaal je natuurlijk zelf. Net zoals bij een klassiek zwembad vraagt ook een zwemvijver liefde en aandacht – maar dan op een ecologische manier.
Besluit: zwemmen in natuurwater, vijf jaar later
Na vijf jaar intensief gebruik ben ik nog steeds razend enthousiast over onze natuurlijke zwemvijver. Het water is levend, zuiver, ruikt echt lekker en nodigt elke dag uit tot een duik. Dankzij de juiste balans tussen natuurlijke filtering, de correcte natuurlijke producten en eenvoudig onderhoud blijft het water in topconditie.
Zwemmen in biologisch water is voor ons intussen de norm geworden. Geen chloorlucht, geen prikkende ogen, enkel puur zwemplezier – mét respect voor de natuur.
Hulp nodig bij jouw zwemvijver?
Wil je hulp bij het opstarten van jouw zwemvijver of advies over de juiste producten? Laat het me gerust weten – ik help je graag op weg!
Ook interessant om te lezen
- Meer lezen over effectieve micro-organismen
- Wat doe je tegen algen in de vijver
- Wat doen effectieve micro-organismen in je tuin?